Kwestie dotyczące alimentów wciąż budzą sporo emocji oraz wątpliwości. Do takich zagadnień z całą pewnością zaliczają się alimenty na pełnoletnie (dorosłe) dziecko. Wokół tematu alimentów narosło wiele mitów. Jednym z nich jest to, że alimenty na dziecko płaci się do czasu uzyskania przez nie pełnoletności. Jednak nic bardziej mylnego.
Kiedy trzeba je płacić?
Należy przypomnieć, że rodzice mają obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. W praktyce, alimenty na dorosłe dziecko dotyczą sytuacji, gdy świadczenia te zostały zasądzone wyrokiem sądowym lub uzgodnione w umowie alimentacyjnej. Pamiętajmy, że przepisy określają sytuację, w których obowiązek alimentacyjny ustaje lub kiedy można się od niego uchylić. Jednak to sąd będzie decydował, czy okoliczności takie zaszły i czy taki obowiązek rzeczywiście ustał.
Kiedy ustaje obowiązek alimentacyjny względem dziecka?
Najważniejszą kwestią jest zdolność do samodzielnego utrzymania się. Z reguły przyjmuje się, że dziecko niepełnoletnie nie ma takiej zdolności. Oczywiście zdarzają się sytuację, gdzie może ono dysponować takim majątkiem, który przynosi dochody i dochody te pozwalają na samodzielne utrzymanie. Wówczas obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa i nie muszą już łożyć na dziecko. Jednak częściej zdarzają się sytuację, gdy dziecko jest w stanie zarobić na siebie w trochę późniejszym okresie, a to oznacza, że rodzice dalej muszą utrzymywać dorosłe dziecko.
Alimenty a nauka pełnoletniego dziecka
Powszechną regułą jest, że dziecko może samodzielnie się utrzymać, kiedy skończy naukę i będzie już gotowe do pracy. Nie ma jednak żadnego przepisu wskazującego, kiedy tak naprawdę to nastąpi.
Jeżeli zdolności i kompetencje dziecka pozwalają na ukończenie studiów, obowiązek alimentacyjny taki trwa nadal. Sądy stoją na stanowisku, że rodzice powinni w miarę swoich możliwości dążyć do tego, żeby dziecko ukończyło studia wyższe.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy dziecko poszło na studia, ale się do nich nie przykłada (nie zdaje ono nagminnie egzaminów, nie chodzi na zajęcia, powtarza lata studiów itp.), wówczas obowiązek alimentacyjny ustaje. Podobnie sytuacja ma się, gdy dziecko zdecydowało się pójść na studia parę lat od ukończenia szkoły średniej. Trudno wówczas mówić o tym, że podjęcie studiów to kontynuacja jego nauki. Rodzice wówczas nie mają już obowiązku łożenia na dziecko.
Zdarzają się oczywiście sytuacje, że nawet ukończenie studiów nie oznacza pełnej gotowości do pracy (np. lekarze na stażu, aplikanci czy doktoranci). W każdym przypadku to jednak sąd będzie o tym decydował.
A co w sytuacji, gdy dziecko studiuje zaocznie? Tryb podjętych przez dziecko studiów, w tym podjęcie przez nie studiów zaocznych nie stanowi o tym, że obowiązek alimentacyjny rodzica względem dorosłego dziecka wygasa. Studiowanie zaoczne nie jest także okolicznością do tego, aby rodzic skutecznie ubiegał się o uchylenie obowiązku łożenia na utrzymanie i wychowanie kontynuującego swoją edukację dziecka.
Alimenty a choroba dziecka
Jeżeli niezdolność dziecka do samodzielnego utrzymania się wynika z jego niepełnoprawności lub z nieuleczalnej choroby, wtedy oczywiście obowiązek alimentacyjny trwa nadal, nawet jeśli dziecko jest już pełnoletnie. Może się również zdarzyć, że obowiązek ten nie ustanie aż do śmierci dziecka.
Obowiązek alimentacyjny nie ustanie również, jeśli dziecko cierpi na chorobę psychiczną, np. schizofrenię, która w danym momencie uniemożliwia mu podjęcie pracy i samodzielne utrzymanie się.
Uchylenie się od alimentów na dorosłe dziecko
Obowiązek alimentacyjny wobec dorosłego dziecka występuje często, ale nie jest on bezwzględny. Rodzic może się od niego uchylić, jeśli świadczenia alimentacyjne powodują nadmierny uszczerbek lub jeśli dziecko nie podejmuje żadnych działań, które miałyby je doprowadzić do usamodzielnienia się. Można też uchylić się od obowiązku alimentacyjnego wobec pełnoletniego dziecka, jeśli utrzymywanie go jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (np. dziecko nie utrzymuje kontaktu z rodzicem, dopuszcza się względem rodzica przemocy, kieruje wobec niego groźby itp.).
Pozew o uchylenie alimentów
Pozew o uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego na dorosłe dziecko składa się do sądu rejonowego. Musi to być sąd właściwy miejscowo ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Wartość przedmiotu sporu wynika z sumy 12 rat alimentacyjnych (np. 500 zł miesięcznie x 12 = 6000 zł). Od wartości przedmiotu sporu wynika wysokość opłaty sądowej. Jeśli kwota ta przekracza 20 000 zł, wówczas obliczamy z niej 5% i otrzymujemy wysokość opłaty sądowej. W przypadku kwot niższych niż 20 000 zł, posiłkujemy się poniższymi widełkami:
do 500 złotych – 30 złotych,
500 złotych do 1500 złotych – 100 złotych,
1500 złotych do 4000 złotych – 200 złotych,
4000 złotych do 7500 złotych – 400 złotych,
7500 złotych do 10 000 złotych – 500 złotych,
10 000 złotych do 15 000 złotych – 750 złotych,
15 000 złotych do 20 000 złotych – 1000 złotych.
W pozwie powinniśmy zamieścić informację również na temat tego, na rzecz kogo płacimy alimenty. Musimy także wskazać ich wysokość. Konieczne jest również umieszczenie informacji z prawomocnym wyrokiem zasądzającym alimenty. W pozwie o uchylenie alimentów na dorosłe dziecko należy wskazać uzasadnienie swojego żądania.