Czy za niepłacenie alimentów coś grozi?

Tak, jak najbardziej. Najbardziej oczywistą konsekwencją jest zajęcie rachunku bankowego przez komornika. Natomiast nie jest to kara w rozumieniu przepisów prawa karnego. Osoby, które uchylają się od obowiązku alimentacyjnego, mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną. Kodeks karny przewiduje karę grzywny, karę ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do roku. Natomiast jeżeli dłużnik naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, można trafić do więzienia nawet na 2 lata.

Niepłacenie alimentów to przestępstwo?

Niepłacenie alimentów może oczywiście stanowić przestępstwo, jednakże muszą zostać spełnione ku temu trzy podstawowe warunki:

• dana osoba musi być prawnie zobowiązana do uiszczania świadczeń alimentacyjnych – innymi słowy musi być wyrok w sprawie cywilnej albo ugoda zawierana najczęściej przed mediatorem,
• kolejną kwestią jest zwłoka w płatnościach – zgodnie z art. 209 k.k. musi wynosić ona równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące,
• motywacja sprawcy – zobowiązany musi celowo uchylać się od płacenia alimentów. Nie można mówić o motywacji sprawcy, jeżeli zaległości powstały np. w wyniku choroby.

Dłużnik w zakładzie karnym

W sytuacji, gdy dłużnik alimentacyjny przebywa w zakładzie karnym, sytuacja osoby uprawnionej do pobierania alimentów może być trudna. Nie wszyscy osadzeni mogą wykonywać pracę. Jeżeli jednak osadzony pracuje to kierownik zakładu karnego jest uprawniony do zajęcia części jego wynagrodzenia na poczet wydatków związanych z obowiązkiem świadczenie alimentacyjnego.
W przeciwnej sytuacji osobom uprawnionym przysługuje świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Dłużnik jednak nie może spać spokojnie, gdyż Fundusz Alimentacyjny zyskuje roszczenie regresowe wobec zobowiązanego. Oznacza to, że dłużnik będzie musiał uregulować dług, który powstanie w wyniku wypłacania pieniędzy uprawnionemu.

Kto może złożyć wniosek o ściganie dłużnika za przestępstwo niealimentacji?

Ściganie omawianego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Jeśli zaś pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne, wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa odbywa się z urzędu.

Sankcje administracyjne za brak płacenia alimentów

Oprócz wyżej wymienionych kar, wobec dłużnika mogą zostać zastosowane również sankcje administracyjne i są one wyznaczane przez organ administracyjny, czyli wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – w zależności od miejsca zamieszkania osoby zalegającej ze spłatą. Tego typu działanie zostaje przedsięwzięte w momencie, gdy osoba uprawniona do alimentów złoży stosowny wniosek. Nim jednak to nastąpi, sąd musi nadać tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności, a sama sprawa musi zostać skierowana do komornika. 

Co mogą oznacza sankcje administracyjne? Przede wszystkim:

• okresowe zatrzymanie prawa jazdy, 
• przekazanie informacji o danej osobie do rejestru dłużników, 
• jeśli osoba nie płaci alimentów z powodu braku zatrudnienia, zobowiązanie do rejestracji w urzędzie pracy. 

Kiedy sprawca przestępstwa niealimentacji nie podlega karze?

Należy zaznaczyć, że nie podlega karze sprawca przestępstwa niealimentacji, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, uiścił w całości zaległe alimenty. W sytuacji zaś, gdy sprawca, nie wypełniając obowiązku alimentacyjnego, naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, Sąd także odstępuje od wymierzenia kary, jeśli przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, sprawca uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.