Z biegiem lat zaczęto dostrzegać właściwości lecznicze oraz terapeutyczne konopi indyjskich, a w wielu krajach europejskich posiadanie i sprzedaż marihuany jest legalna. W Polsce posiadanie nawet niewielkiej ilości narkotyków, w tym oczywiście marihuany jest nadal karane.
Co nam za to grozi?
Podstawą odpowiedzialności karnej za ten czyn jest art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Omawiany przepis przewiduje odpowiedzialność karną za samo posiadanie narkotyków (środków odurzających lub substancji psychotropowych). Ustawa przewiduje 3 „warianty” popełnienia wskazanego czynu. Obok typu podstawowego polegającego po prostu na posiadaniu narkotyku (za który grozi kara pozbawienia wolności do lat 3), sprawca może odpowiedzieć za posiadanie znacznej ilości (za który grozi kara pozbawienia wolności do lat 10) lub za tzw. „wypadek mniejszej wagi” (za który grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku).
Posiadanie narkotyków
W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie co znaczy określenie, że sprawca „posiada” narkotyk. Zwrot „posiada” na gruncie prawa karnego oznacza to samo co potoczne słowo „ma” a więc każde faktyczne władztwo nad rzeczą.
Należy podkreślić, że orzecznictwo sądów wskazuje jednoznacznie, iż posiadaniem jest także posiadanie w celu niezwłocznego spożycia narkotyku. Oczywiście sprawca nie poniesie odpowiedzialności karnej za już spożyty narkotyk.
Znaczna ilość – czyli ile?
Analizując dotychczasowe wyroki, można stwierdzić, że stanowisko sądów nie jest w tej kwestii niestety jednoznaczne. W niektórych wyrokach odnajdujemy stanowisko, że ilość znaczna, to taka, która może zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu osób, zaś w innych orzeczeniach spotykamy się z poglądem, że jest to ilość, która mogłaby zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu tysięcy osób. Jednak bezpiecznym przyjęciem jest, że musi być to ilość wystarczająca do jednorazowego odurzenia kilkuset osób.
Należy zaznaczyć, iż nie ustala się ilości „czystego narkotyku” albowiem jako taki nie występuje on w obrocie, dokonuje się zważenia posiadanego narkotyku, uwzględniając także wagę znajdujących się w nim „wypełniaczy”.
Nieznaczna ilość, wypadek mniejszej wagi
O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości. Sąd bierze pod uwagę m. in. takie czynniki jak okoliczności czynu, ilość substancji, rozmiary wyrządzonej szkody, motywacja sprawcy. W każdym razie ilość substancji, aby mogła być uznana za niewielką, nie powinna przekraczać kilku gramów.
Przykładowo: sprawca, który posiadał na własny użytek kilka porcji marihuany, którą sam od czasu do czasu palił w celach relaksacyjnych – może liczyć na potraktowanie sprawy łagodniej.
Niewielka ilość, własny użytek
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku znalezienia przy zatrzymanym niewielkich ilości narkotyków (np. marihuany czy amfetaminy) przeznaczonych na własny użytek, sądy często decydują się na umorzenie postępowania. Podobną decyzję może podjąć również prokuratura, jeszcze przed rozpoczęciem dochodzenia. Przesłanką do takiej decyzji jest stwierdzenie, że kara za posiadanie marihuany lub innego narkotyku byłaby niecelowa, ze względu na niewielki stopień szkodliwości społecznej takiego czynu.
Spośród wszystkich scenariuszy, które prawo przewiduje jako konsekwencje zatrzymania za posiadanie narkotyków, umorzenie jest bezsprzecznie najkorzystniejszym scenariuszem dla osoby zatrzymanej. Należy jednak mieć świadomość, że na taki finał sprawy, zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem sądów, mogą liczyć jedynie osoby, przy których organy ścigania znajdą naprawdę niewielkie ilości środków odurzających – jedną, dwie porcje narkotyku.
Co robić po zatrzymaniu za posiadanie marihuany?
Wiedząc już, co grozi za posiadanie marihuany, warto mieć również świadomość tego, jakie kroki należy podjąć w momencie zatrzymania z narkotykami. Należy zdawać sobie sprawę, że postawienie zarzutów nie musi być równoznaczne z wymierzeniem przez sąd kary pozbawienia wolności. Niejednokrotnie najrozsądniejszym rozwiązaniem dla zatrzymanego jest zawarcie swoistej ugody z prokuraturą, zakładającej dobrowolne poddanie się karze. Wówczas obie strony ustalają między sobą wymiar kary oraz rodzaj zastosowanych środków karnych, które są akceptowalne przez oskarżonego. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wynegocjowana z prokuratorem za posiadanie marihuany kara musi zostać jeszcze zaakceptowana przez sąd. Taka strategia może okazać się korzystna dla oskarżonego i pozwolić skrócić całe postępowanie do niezbędnego minimum.