Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania reszty kary pozbawienia wolności pozwala na wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego. Możliwość ta adresowana jest praktycznie do wszystkich skazanych. Nie oznacza to jednak, że każdy skazany będzie mógł z niego skorzystać. Wszystko zależy od decyzji Sądu.
Gdzie należy złożyć wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie?
Taki wniosek składa się do Sądu Penitencjarnego (tj. do Sądu Okręgowego, Wydziału Penitencjarnego) właściwego dla miejsce osadzenia skazanego (tj. właściwego dla danego Zakładu Karnego). Wniosek taki podlega opłacie sądowej w wysokości 45 zł.
Kto może złożyć taki wniosek?
Wniosek może złożyć sam skazany, jego obrońca, kurator sądowy, wychowawca, dyrektor jednostki (zakładu karnego), w którym skazany odbywa karę.
Kiedy możemy domagać się warunkowego przedterminowego zwolnienia?
Sąd posiada możliwość udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia, jeżeli jednocześnie zajdą poniższe przesłanki.
Pierwszą kwestią jest odbycie przez skazanego co najmniej połowy orzeczonej kary, jednak skazany może zostać warunkowo zwolniony nie wcześniej niż po 6 miesiącach.
Recydywa. W warunkach recydywy lub udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, skazany musi odbyć trzy czwarte kary. Dodatkowo warunkowe zwolnienie nie może nastąpić wcześniej niż po roku jej odbywania.
Najwyższe kary. Skazany na karę 25 lat pozbawienia wolności, może zostać warunkowo zwolniony po odbyciu 15 lat kary. Przy karze dożywotniego pozbawienia wolności dopiero po odbyciu 25 lat kary.
Powyższy warunek jest niezwykle łatwy do ustalenia i spełnienia. Trudności sprawia ustalenie drugiej kwestii czyli podstaw, które przekonają Sąd do tego, iż skazany po opuszczeniu zakładu karnego będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności, że nie popełni ponownie przestępstwa.
W praktyce, najistotniejszym elementem, który Sąd bierze pod uwagę, jest zachowanie w czasie odbywania kary. Ocenie podlegają takie elementy jak to:
- czy skazany przynależy do popkultury więziennej,
- ile razy był nagradzany oraz karany dyscyplinarnie w czasie pobytu w zakładzie karnym,
- czy bierze udział w procesie resocjalizacji,
- czy wyraża chęć podjęcia pracy,
- ogólna ocena zachowania skazanego w trakcie odbywania kary dokonana przez kierownika danej jednostki penitencjarnej.
Należy pamiętać, że nawet jeżeli zachodzą okoliczności opisane powyżej udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest obowiązkiem, a jedynie uprawnieniem Sądu.
Co skazany powinien zrobić po opuszczeniu Zakładu Karnego?
Sąd orzekając o warunkowym zwolnieniu zobowiązuje skazanego do wykonywania określonych obowiązków, które nałożył. Poza stosowanym dozorem kuratora, może to być np. nakaz powstrzymywania się od nadużywania alkoholu.
Skazany powinien zgłosić się do kuratora sądowego, sądu rejonowego, w którego okręgu będzie mieszkał. Trzeba to zrobić w ciągu 7 dni od zwolnienia. Musi też przestrzegać ustalonych szczegółowo z kuratorem zasad dozoru. Może to być np. obowiązek zgłaszania się w określonych przez kuratora terminach i udzielania wyjaśnień, co do przebiegu okresu próby.
Dlaczego jeszcze warto starać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie?
Oprócz oczywistej korzyści w postaci opuszczenia zakładu karnego, skorzystanie z warunkowego przedterminowego zwolnienia pozwala na szybsze uzyskanie zatarcia skazania (tj. uważania za osobę niekaraną). Taka sytuacja jest możliwa ponieważ karę uznaje się za odbytą z chwilą uzyskania zwolnienia. Tym samym możliwe jest faktyczne wliczenie do okresu potrzebnego do zatarcia skazania, także okresu na jaki udzielono warunkowego zwolnienia.