Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania?

Sąd wydając wyrok, którym umarza postępowanie karne, nie uznaje sprawcy winnym popełniania przestępstwa, tylko poddaje sprawcę próbie na okres od 1 do 3 lat. Powyższe oznacza, że sprawca w świetle prawa nie jest karany, a sąd warunkowo umarzając postępowanie karne daje sprawcy kredyt zaufania przyjmując, że sprawca ten popełniając przestępstwo złamał prawo ale był to rodzaju „wypadku przy pracy”.  

Jakie warunki muszą być spełnione, by Sąd warunkowo umorzył postępowanie?

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że sąd może zastosować warunkowe umorzenie postępowania, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne oraz, że okoliczności jego popełniania nie budzą wątpliwości. Innymi słowy, fakt popełniania przestępstwa musi być oczywisty, jednakże wymierzenie za niego kary byłoby zbyt „dotkliwe”. Ważne jest to, że oskarżony nie musi przyznać się do winy, żeby liczyć na warunkowe umorzenie postępowania.

Po drugie, o warunkowe umorzenie postępowania karnego może się ubiegać osoba, która nie była dotychczas skazana za przestępstwo umyślne. Przestępstwo umyślne polega najczęściej na tym, że sprawca zamierza podjąć jakieś działanie wiedząc o tym, że w ten sposób popełni przestępstwo (np. celowo zabiera cudzą rzecz dopuszczając się kradzieży). Uprzednie skazanie za takie przestępstwo uniemożliwia wydanie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.

Kolejnym warunkiem jaki musi być spełniony, to zagrożenie karą  za dane przestępstwo. Warunkowe umorzenie postępowania może być zastosowane wobec sprawcy, który dopuścił się popełnienia przestępstwa, jednakże takiego, za które grozi kara pozbawiania wolności nie większa niż 5 lat. Nie ma tu zatem znaczenia dolna granica zagrożenia karą.

Ostatnim warunkiem pozwalającym na skorzystanie z warunkowego umorzenia postępowania jest tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna. Oznacza to, że Sąd tylko wtedy warunkowo umorzy postępowanie jeśli uzna, że właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Skutki zastosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego

Jak już zostało wyżej wskazane warunkowe umorzenie postępowania karnego następuje na okres próby, który wynosi od roku do trzech lat i biegnie od daty uprawomocnienia się wydanego w tym przedmiocie orzeczenia. Dodatkowo w okresie próby sprawca może zostać oddany przez sąd pod dozór kuratora lub innej osoby godnej zaufania. Poza tym wobec sprawcy czynu zabronionego, stosowane są środki mające na celu naprawienie przez niego szkody wywołanej popełnionym przestępstwem.

Czy dostanę zaświadczenie o niekaralności mimo warunkowego umorzenia postępowania?

Na szczęście dla osób chcących skorzystać z tej instytucji należy wskazać, że status osoby niekaranej zależy również od tego, czy została jej wymierzona kara za przestępstwo. Skoro sąd warunkowo umarza postępowanie, to nie wymierza kary. Nie ma kary, nie ma karalności. Ponieważ wobec sprawcy nie jest orzekana żadna kara, tym samym może on uzyskać zaświadczenie o niekaralności z krajowego rejestru karnego.

Czy warunkowe umorzenie postępowania jest wpisywanie do Krajowego Rejestru Karnego?

Rysą na sielankowej wizji „czystego” konta jest jednak gromadzenie w krajowym rejestrze karnym informacji o wyrokach warunkowo umarzających postępowanie karne. Sprawca co prawda uzyska zaświadczenie o niekaralności, które może np. przedstawić pracodawcy. Jednakże będzie widniał w krajowym rejestrze karnym jako osoba wobec której warunkowo umorzono postępowanie. Oczywiście, nie dożywotnio. Wpis o wyroku warunkowo umarzającym postępowanie ulega wykreśleniu po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby orzeczonego w wyroku.