Władza rodzicielska i kontakty
W dzisiejszych czasach częstym zjawiskiem jest życie w rozłączeniu rodziców posiadających dzieci, skutkiem czego dziecko zamieszkuje z jednym z rodziców, zaś z drugim posiada wyłącznie okresowe bądź sporadyczne kontakty. Niejednokrotnie jednak rodzice nie mogą porozumieć się w zakresie takich kontaktów. W przypadku konfliktów i niemożliwości dojścia do porozumienia jedyną możliwością jest ustalenie kontaktów z dzieckiem przez sąd. Oprócz rodziców, również pozostali członkowie rodziny, którzy mają utrudniony kontakt z dzieckiem mogą żądać ustalenia kontaktów ze swym krewnym (siostrą, bratem, wnukiem, siostrzeńcem bądź bratankiem).
Kontakty te mogą być ustalone pomiędzy rodzicami w sposób nieformalny (dotyczy to sytuacji, gdy rodzice dziecka są w stanie się porozumieć i bezkonfliktowo ustalić terminy spotkań). Kontakty mogą być także uregulowane w drodze ugody zawartej przed mediatorem. Jeżeli rodzicie dziecka pozostają w konflikcie i nie mogą dojść do porozumienia, każde z nich może wystąpić do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka z wnioskiem o uregulowanie tych kontaktów. Wówczas sąd w drodze postanowienia wskaże, w jaki sposób i kiedy kontakty mają się odbywać. W toku postępowania sądowego rodzice dziecka mogą także zawrzeć ugodę sądową regulującą kontakty. O kontaktach sąd orzeka także w wyroku rozwodowym, chyba że oboje małżonkowie zgodnie wniosą o zaniechanie orzekania w tym przedmiocie.
Wbrew pozorom nie są to łatwe sprawy – zwłaszcza, jeśli dotyczą bardzo małych dzieci i często koniecznym jest przeprowadzenie dowodu z opinii Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego lub biegłych psychologów, a nawet i w skrajnych przypadkach psychiatrów.
Kancelaria Prawna Adwokat Kamil Stępień zawsze przypomina, że w przypadku uregulowania kontaktów z dzieckiem rodzic lub dziadkowie uprawnieni do kontaktów winni spotykać się z dzieckiem zgodnie z prawomocnym postanowieniem o kontaktach. Bez zgody rodzica, u którego dziecko stale przebywa, osoby te nie będą mogły spotykać się z dzieckiem w innych terminach niż te, które zostały określone w postanowieniu sądu. Nadto rodzic, u którego dziecko stale przebywa musi w ustalonych przez sąd terminach umożliwić kontakty z dzieckiem i nie utrudniać kontaktów z nim. Sam, bez zgody osoby uprawnionej do kontaktów z dzieckiem nie może też zmieniać dni w jakich kontakty powinny się odbywać.
Obok alimentów to sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej wzbudzają najwięcej emocji. Nadrzędną wartością w tego typu kwestiach powinno być zawsze dobro dziecka, a praktyka pokazuje, że najlepsze efekty pozwala osiągnąć ugoda zawierana przez rodziców, która może zawierać wszystko co jest związane z wychowaniem i sprawowaniem opieki na dzieckiem. Nie zawsze jednak możliwe jest wspólne wypracowanie planu wychowawczego przez rodziców. W takich przypadkach niezbędna jest pomoc adwokata posiadającego doświadczenie w sprawach o władzę rodzicielską, który udzieli wsparcia podczas negocjacji i poprowadzi przez postępowanie toczone przed sądem.
Kancelaria Prawna Adwokat Kamil Stępień w ramach swojej praktyki:
- udziela porad prawnych,
- uczestniczy w negocjacjach między rodzicami w celu wypracowania najlepszych rozwiązań dotyczących sprawowania opieki nad dzieckiem,
- sporządza wszelkie potrzebne pisma.
Jeżeli władza rodzicielska nie jest przez rodzica wykonywa w sposób prawidłowy, można wnosić o jej pozbawienia, ograniczenie albo zawieszenie. Po ustaniu danej przyczyny można oczywiście wnosić o jej przywrócenie.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej
Jeżeli rodzice nie są w stanie wypracować zgodnego porozumienia, wtedy to sąd wydaje wyrok na podstawie zebranych opinii oraz dowodów. Sąd może np. powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej tylko jednemu z opiekunów, ograniczając prawa i obowiązki drugiego.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest jednak możliwe tylko w dwóch sytuacjach:
- rozłączenie rodziców (czyli rozwód lub separacja),
- zagrożenie dobra dziecka.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej
W skrajnych sytuacjach sąd może całkowicie pozbawić opiekuna władzy rodzicielskiej. Takie orzeczenie może jednak wystąpić tylko wtedy, gdy zastosowane wcześniej łagodniejsze środki nie przyniosły poprawy sytuacji dziecka, a także gdy istnieje trwała przeszkoda w realizowaniu opieki nad dzieckiem, czyli:
- rodzic nadużywa swoich uprawnień (np. znęcanie się, molestowanie, wychowywanie w nienawiści do drugiego rodzica),
- rodzic rażąco zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka (np. brak kontaktu z dzieckiem, brak zainteresowania wychowywaniem dziecka),
- rodzic nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom (np. z powodu choroby czy kary więzienia).
Warto pamiętać o tym, że wspomniana wyżej przeszkoda musi być trwała – taka, która uniemożliwia sprawowanie opieki przez długi czas albo przez okres, którego nie można ustalić. A gdy nie występują już przyczyny, które spowodowały odebranie władzy rodzicielskiej, wtedy można ubiegać się o jej przywrócenie.
Zawieszenie władzy rodzicielskiej
Może się zdarzyć, że przeszkoda utrudniająca rodzicowi opiekę nad dzieckiem jest tymczasowa (np. krótkotrwały pobyt w szpitalu lub krótki wyjazd do pracy za granicę). W takiej sytuacji sąd może orzec zawieszenie, a nie pozbawienie władzy rodzicielskiej. A po ustaniu przyczyny, zawieszenie może zostać uchylone i rodzic znów może zaopiekować się dzieckiem.
Takie czasowe zawieszenie praw i obowiązków rodzicielskich dotyczy m.in. wychowywania i reprezentowania dziecka, a także zarządzania jego majątkiem. W praktyce wywołuje więc identyczne skutki, jak pozbawienie władzy rodzicielskiej, choć jest inaczej nazywane i łatwiej może być uchylone.
Przywrócenie władzy rodzicielskiej
Pod warunkiem ustania przyczyny pozbawienia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej, sąd może ponownie nadać prawa i obowiązki rodzicielskie opiekunowi. Nie dzieje się to jednak automatycznie, ale wymaga postępowania sądowego i udowodnienia, że dotychczasowe problemy są już nieaktualne, a dobro dziecka wymaga uczestnictwa rodzica w procesie wychowawczym.
Wszelkie wątpliwości w przedmiocie uregulowania kontaktów z dzieckiem pomogę rozwiać.