Zadośćuczynienie a odszkodowanie – różnice

Odszkodowanie i zadośćuczynienie to dwie różne instytucje prawa. Istnieją między nimi oczywiście pewne podobieństwa – świadczenia te przyjmują postać pieniężną oraz mają rekompensować wyrządzoną szkodę na osobie. Inne są jednak podstawy ubiegania się o zadośćuczynienie, a inne o odszkodowanie. Bardzo często zdarza się jednak, że z tytułu jednej szkody możemy się ubiegać zarówno o jedno, jak i o drugie świadczenie.

Główną cechą odróżniającą zadośćuczynienie od odszkodowania jest cel jaki ma mieć dane świadczenie. Odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie szkody majątkowej,  natomiast zadośćuczynienie dotyczy szkody niemajątkowej (o czym więcej poniżej).

Czym jest odszkodowanie?

Jak zostało już wyżej wskazane, odszkodowanie służy naprawieniu szkody majątkowej, która przede wszystkim związana jest z wywołaniem rozstroju zdrowia lub z uszkodzeniem ciała. Obejmuje ono wszystkie wynikłe z tego powodu koszty np. koszty leków, rehabilitacji, zabiegów, kupno kołnierza ortopedycznego, dojazdów do placówek medycznych, zakup sprzętu medycznego, a nawet koszty odwiedzin osób najbliższych, które swoją pomocą przyczyniają się do szybszej rekonwalescencji poszkodowanego.

Rekompensata może w tym przypadku przyjąć dwie główne formy:

• jednorazowego odszkodowania,
• renty odszkodowawczej, która może mieć charakter stały lub tymczasowy.

Wysokość odszkodowania nie może być wyższa od doznanej szkody. Oblicza się ją łatwiej niż przy zadośćuczynieniu, ponieważ jego wartość jest bardziej mierzalna. Na udowodnienie podniesionych strat przedstawiać należy rachunki i faktury, które będą stanowić potwierdzenie poniesionych wydatków związanych z leczeniem czy rehabilitacją.

Czym jest zadośćuczynienie i kiedy się należy?

Inną formą rekompensaty jest zadośćuczynienie. Innymi słowy, jest to odszkodowanie za krzywdę (czyli szkodę niemajątkową). W związku z tym, iż zadośćuczynienie ma stanowić swoistą rekompensatę szkody niemajątkowej ustalenie jego wysokości jest niezwykle skomplikowane i wymaga od nas uwzględnienia kilku czynników, do których na pewno należy zaliczyć:

• długotrwałość choroby,
• nasilenie cierpień fizycznych,
• rozmiar kalectwa,
• trwałość następstw zdarzenia,
• konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym poszkodowanego.

Upraszczając można więc uzyskać zadośćuczynienie za stres spowodowany chorobą, rozstrój zdrowia psychicznego, osłabienie sił życiowych, czy związaną z tym krzywdę moralną. Rekompensata ta należna jest też w przypadku niesłusznego pozbawienia wolności. Zadośćuczynienie można otrzymać również w przypadku naruszenia dóbr osobistych (m.in. za naruszenie zdrowia, wizerunku, twórczości artystycznej itd.). 

Oszacować wartość bólu po utracie sprawności, traumatycznym wypadku czy stracie bliskiej osoby jest niełatwo. Dlatego w tego typu sprawach często powołuje się dowody z opinii biegłych psychologów i psychiatrów, którzy oceniają wpływ danego zdarzenia na stan psychiczny poszkodowanego. Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być dla niego odczuwalna i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne.

Odszkodowanie i zadośćuczynienie za jedną szkodę?

Tak, jak najbardziej jest to możliwe. Zdarzają się przecież sytuację, gdzie osoba poszkodowana odniesienie szkodę majątkową, jak również niemajątkową. Jako przykład posłuży wypadek samochodowy, w którym poszkodowany doznaje obrażeń ciała, wskutek których będzie musiał uczęszczać na rehabilitację, a do tego zostanie oszpecony (złe samopoczucie, spadek własnej wartości).

Od kogo można domagać się przedmiotowych świadczeń?

Wypłaty należnego odszkodowania, jak i zadośćuczynienia można domagać się od osoby, która wyrządziła nam szkodę. W pewnych przypadkach, w których sprawcy szkody mają zawarte stosowne umowy ubezpieczenia (np. OC), należne odszkodowanie lub zadośćuczynienie z OC sprawcy wypłaci ubezpieczyciel, ponieważ ponosi on solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę z jej sprawcą.