Kto może złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa?

Przedmiotowe zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego może złożyć tak naprawdę każda osoba. Nie musi być to zawsze osoba pokrzywdzona. Przepisy prawa wskazują, iż każdy z nas ma społeczny obowiązek poinformowania o przestępstwie ściganym z urzędu organy ścigania.

W jakiej formie należy złożyć zawiadomienie o przestępstwie?

Są dwie formy umożliwiające poinformowanie organów ścigania o danym przestępstwie:

• złożenie ustnego zawiadomienia do protokołu,
• złożenie pisemnego

Ad 1

Złożenie zawiadomienie w formie ustnej – jeżeli z różnych przyczyn złożenie pisemnego zawiadomienia nie jest możliwe to należy udać się do najbliższej jednostki policji i złożyć ustne zawiadomienie do protokołu. Osoba prowadząca sporządzą wówczas stosowny protokół z zawiadomienia o przestępstwie oraz z przesłuchania zawiadamiającego w charakterze świadka. Należy pamiętać, że składając ustne zawiadomienie można przygotować i przedłożyć stosowne dowody pomocne do ustalenia okoliczności popełnienia przestępstwa lub poinformować osobę prowadzącą przesłuchanie, że takie dowody zostaną złożone w terminie późniejszym.

Ad 2

Pisemne zawiadomienie może zostać sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika lub samodzielnie przez osobę pokrzywdzoną. Przedmiotowe pismo powinno zawierać wszelkie niezbędne i pomocne informacje dla organów ścigania konieczne do ustalenia i ujęcia sprawcy przestępstwa (jeżeli osoba ta nie jest znana osobie pokrzywdzonej). Należy również podać wszystkie okoliczności pozwalające na prawidłowe ustalenie jego przebiegu.

Biorąc powyższe pod uwagę, w zawiadomieniu pisemnym należy zatem wskazać:

1. organ, do którego jest kierowane zawiadomienie wraz z podaniem jego adresu,
2. dane pokrzywdzonego wraz z adresem korespondencyjnym,
3. dane sprawcy, jeżeli jest nam oczywiście znany, a jeżeli osoba pokrzywdzona nie zna sprawcy, może dokonać opisu jego osoby, z podaniem znaków szczególnych oraz ubioru w chwili zdarzenia,
4. szczegółowy opis zdarzenia: kiedy doszło do popełnienia przestępstwa, gdzie zdarzenie miało miejsce, jaki był jego przebieg, czy w zdarzeniu uczestniczyły inne osoby, jakie są jego skutki,
5. dane świadków wraz z ich adresem do doręczeń lub numerem kontaktowym (jeżeli osoba pokrzywdzona ma możliwość pozyskania danych świadków przestępstwa, którego padła ofiarą, powinna zebrać i przekazać organom ścigania dane ułatwiające ich wezwanie na przesłuchanie),
6. inne dowody wskazujące na popełnienie przestępstwa lub skutki jego popełnienia (w zależności od rodzaju popełnionego czynu zabronionego będą to np. dokumentacja medyczna z odbytego leczenia obrażeń odniesionych na skutek pobicia, zdjęcia skradzionego roweru, nagrania lub zrzuty z ekranu wiadomości tekstowych w przypadku uporczywego nękania, jeżeli przestępstwo dotyczy oszustwa gospodarczego mogą być to np. dokumenty, które świadczyć będą o dokonaniu wyłudzenia).

Sporządzone pismo powinniśmy złożyć osobiście w biurze podawczym prokuratury (właściwej dla danej sprawy – będzie to prokuratura w okręgu której popełnione przestępstwo) lub przesłać na właściwy adres za pośrednictwem Poczty Polskiej. W przypadku jednak nieprawidłowego złożenia zawiadomienia, prokurator ma obowiązek przeprowadzenia czynności niezbędnych dla zabezpieczenia śladów i dowodów, a następnie przekazać sprawę do prokuratury właściwej.

Odpowiedzialność karna za złożenie fałszywego zawiadomienie o przestępstwie

Należy podkreślić, że polskie prawo przewiduje odpowiedzialność karną dla osoby, która zawiadomiła organ ścigania o przestępstwie, mimo że tego przestępstwa nie popełniono. Wówczas taka osoba podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Odpowiedzialności nie poniesie jednak osoba, która zawiadomiła o przestępstwie, którego nie było z powodu błędnego przekonania, wyciągając mylne wnioski.